Analisia: El viejo topo

Testu honetan, esaten da nola pertsona bati buruzko iritzi publikoa (pertsona, instituzio, talde… edozer, benetan) hedabideengatik bideratuta dagoen. Kasu honetan, Gadafiri buruz hitz egiten da. 2011ko maiatzeko artikulua da, eta bera hil baino lehenago atera zen. Esaten denaren arabera, Gadafi mendebaldeko herrialdeen interesen alde egon zenean, berari buruzko iritzi publikoa ona zen, nahiz eta Libian sekulako sarraskiak egin. Interes horiekin amaitu zuenean, ordea, monstrotzat hartu zuten.

Kasu honetan, gehienbat El País Espainiako egunkarian zentratzen da artikulua. Honen arabera, El Paísek iritzi publikoa pertsonalizatu zuen Espainiako gobernuburuen interes politikoen arabera. Nik ez nekien ezer kasu honi buruz, baina ez naiz batere harritu irakurri dudanean. Izan ere, gaur egun beste hainbat kasurekin gauza berdina geratzen da: Kataluniaren kasuarekin, adibidez.

Jendeari «ona» eta «txarra» zer/zein den erakutsi zaio betidanik medioen bidez. Gainera, hedabideak oso lotuta daude pentsaera politikoekin, eta horrek influentzia argia du gero hedabide hori kontsumitzen duten publikoarekin. Hala ere, esan beharra dago hedabideak kontsumitzen dituztenak badakitela hedabide hori korronte propio bati lotuta dagoela, eta hala ere kontsumitzen jarraitzen dute, eta noski, esaten dutena sinisten.

Bi puntu analizatu nahi ditut orain: Lehena, manipulazioa da. Aurreko irakurgaian ere, manipulazioaren gaia jorratu nuen, eta noski, ez nago honen alde. Hala eta guztiz ere, manipulazioa guztiz ohikoa bihurtu da gaur egungo gizartean. Iritzi publikoa manipulatzeko orduan, gainera, izugarrizko indarra dute. Gaur egun ez hainbeste, Internetekin iritzi aniztazuna hazi delako, baina hala ere hedabideek orain 6 urte beste manipulatzen dute.

Bigarren puntua, publikoari buruzkoa da. Nola jarraitu dezake jendeak, honelako hedabide interesatuak irakurtzen? Nola utzi daiteke hain erraz manipulatzen? Batzuetan, desinformatuta egotea errazagoa da publikoarentzat benetan informatzea baino. Gadafiren kasuan, soilik El País irakurtzen zuen publikoak, ez zeukan hortik kanpoko informaziorik. Beraz, El Paísek esaten zuena sinistuko zuten.

Guzti honekin esan nahi dut garai horretan oso ohikoa zela manipulatzea garai horretan, baina orain hedabideekin ez dela gauza askorik aldatu. Gadafiren kasuan, eta gaur egungo konfliktuen kasuan ere, hedabideek ikuspegi politikotik informatzen dute, eta hori oso kasu grabea da. Hedabideak objetibo izatetik urrun daude, eta hori informazioaren gizartean dagoen errore handi bat da, eta oso larria.

2017ko harreman publikoetako 5 istorio esanguratsuenak

2017. urtea bere amaierara iristen ari da jada. Mundu guztian zehar, urte honetan eskandalu eta krisi asko izan dira, eta hainbat enpresak eta banakok oso gaizki pasatu dute norbere irudia garbitu ahal izateko eskandalu guzti horien ondoren. Gainera, biralitateak ere oso indar handia izan du urte honetan.

Post honetan, gai guzti hauekin zerikusi zuzena duten 5 istorio erakutsiko dizkizuet, guztiak oso esanguratsuak harreman publikoen ikuspuntutik:

#MeToo mugimendua: Urriaren 15ean, Alyssa Milano aktoreak txio bat jarri zuen Twitterren, honako hau esanaz: «Inoiz eraso sexistarik jasan izan baduzu, erantzun txio honi «Me Too» esanez». Milanok berak, Harvey Weinsteinen aurkako alegazioak egin ditu aurten, eta hori gertatu ostean pentsatu zuen traola hau martxan jartzea isilik zeuden emakumeei ahotsa emateko.Milaka pertsonari lagundu zien txio honek, eta bapatean entretenimenduaren munduko, kirol munduko edo politikaren munduko hainbat pertsonalitate gehitu ziren kanpainara.

Mashable-ren arabera, Milanoren txioa 17,000 aldiz bertxiotu zen eta #MeToo traola 110,000 aldiz erabili zen, lehen 24 orduetan. Orainidik emakumeek euren esperientziak konpartitzen jarraitzen dute, eta traola pila bat hizkuntzetara eraman da, baita euskarara ere: #NiEre. 85 herrialdetan izan zen Trending traola hau, gainera.

Ellen DeGeneresek, bere eguneroko programako tartetxo bat hartu zuen gai honi buruz hitz egiteko, eta bide batez berak ere #MeToo esateko. Bideo horretan gai guztia azaltzen da. Hona hemen bideoaren esteka: https://www.youtube.com/watch?v=mmYgdOTPE3w

United Airlines: Urte honetako apirilean, aerolinea konpainia honek, krisi bat ikusi zuen bere begien aurrean YouTubera bideo bat atera zenean: 69 urteko gizon bat, hegazkinetik atera zuten, indarra erabilita. Antza denez, hegazkinean ez zegoen leku gehiagorik, eta gizon hau kalera atera behar izan zuten bera baino garrantzi handiagoko norbait sartzeko bertan. Gizonak, noski, ezetz esan zuen, beraz, indarrez atera zuten kanpora. Bideoa (ABC NEWS): https://www.youtube.com/watch?v=WEw-GjTriIo

Sare sozialetan inpaktu handia izan zuen bideo honek, eta baita hedabideetan ere. Kopainia oso salatua izan zen egun horietan, eta horren ondorioz CEO Oscar Munoz-ek aurpegia eman behar izan zuen. Hala eta guztiz ere, hasieran, bere konpainiako langileek egin zutena ondo zegoela argudiatu  zuen, eta hori ez zen batere ona izan United Airlinesen irudia garbitzeko.

Orain dela gutxi, ordea, berriz barka eskatu du izan zuten konportamenduagatik. Hortaz aparte, esan du hemendik aurrera, ez dutela indarra erabiliko inor bere eserlekuetatik mugitzeko. 

Pepsi, eta Kendall Jennerren iragarkia: Apirilean, baita ere, Pepsik kanpaina bat atera zuen preskriptore batekin, Kendall Jennerrekin. Iragarki horretan, dibertsitate handiko manifestazio bat agertzen zen. Arraza, adin, genero eta sexualitate ezberdinetako jendea agertzen zen, bakearen alde borrokatzen. Jenner, manifestazio horretara batzen da, eta azkenean bera da (emakume boteretsu, famatu, aberats eta zuri bat), arazo guztia konpontzen duena.

Iragarki honi alde guztietatik iritsi zitzaion kritika. Hain kritikatua eta nazkatua izan zen, non Pepsik iragarki hori merkatutik atera behar izan zuen. Publizitateko adituek diotenez, pieza hori erabaki txar askoren ondorioa da.

Pepsi konturatu zenean egindakoa gaizki egon zela, honelako mezu hau jarri zuten Twitterren, barkatu eskatuz eta Kendall Jennerri erantzunkizuna kenduz: Iragarkiaren linka honako hau da: https://www.youtube.com/watch?v=73P9STckPLw

Beyoncéren errekorra Instagramen: Beyoncék haurdun zegoela esan zuen Instagram plataforman urte honetako otsailean. Aurretik errekorra Selena Gomezen argazki batek zuen, 6,3 milioi «gustuko dut» jaso zituelarik. Argazki hau partekatu zenean, ordea, 6,4 jaso zituen oso azkar. Gaur egun 11 milioi «gustuko dut» ditu.

Harreman Publikoetako profesionalen esanetan, Beyoncék gauzak oso ondo antolatu zituen argazki hori igo aurretik, eta hauek dira ondo egin zituen 3 gauza:

1. Plataforma egokia aukeratu zuen argazkia igotzeko: Ez zuen Twitter edo Facebook, adibidez, erabili berri hau iragartzeko. Bi horietan, ez du ia inoiz berririk iragartzen, eta nahiko inaktibo ditu. Gainera, jarraitzaile gehien dituen sarea da,  beraz, bere jarraitzaile sutsuenak sare horretan emango diote atentzio gehiena.
2. Webgunera bideratu zuen jendea: Instagramen post hori igo ostean, hurrengo egnetan album guztia kaleratu zuen. Profesionalen arabera, harreman publikoetan askotan erabiltzen den teknika izaten da: Produktuaren zatitxo bat erakusten da, jendeari existitzen dela erakusteko eta produktu osoa ikusteko gogo handiagoak pizteko.
3. Elementu egokiak erabili zituen argazkia atera eta aukeratzeko orduan: Askotan, Beyoncéren argazkietan pertsona indartsu eta boteretsua ikusten dugu. Kasu honetan, aukeratutako tonuak, arropak, atrezzoa, forma… askoz emozionalagoak dira, amatasuna erakusten dute, eta publikoarekin gehiago konektatzen dute. Hori diote profesionalek.

Uber: Otsailean, Uber krisi batetan sartu zen bideo baten publikazioaren ondorioz. Uberreko CEO Travis Kalanick agertzen zen, gidari batekin diskutitzen. Gidariak zihoen milaka dolarreko galera izan zuela CEOaren kulpaz, eta honek gaizki hartu zuen alegazio hori, eta gidariari gaizki erantzuten hasi zen. Gatazka hau Superbowl gauean gertatu zen, eta gidariak bideo hau otsailaren 28an publikatu zuen.

Bideo horren ondorioz, Uber izugarrizko krisian sartu zen. Kalanickek izugarrizko esfortsua egin behar izan zuen burua altsatzeko:  kulpa guztia berenganatu, adibidez. Hurrengo egin zuten galdera, zera zen: Horrela al da Uberrek bere langileak tratatzen dituen modua? Gutxinaka krisiari aurre egiten hasi ziren, langileak hobeto tratatuz.

 

Hancock filmaren azterketa, HHPPen ikuspuntutik

Fitxa teknikoa: 

• Titulua: Hancock
• Urtea: 2008
• Iraupena: 1h 40 minutu
• Aktoreak: Will Smith, Charlize Theron, Jason Bateman.
• Zuzendaria: Peter Berg
• Gidoilaria: Vince Gilligan, Vincent Ngo

Gaia: Pertsonaia baten irudi aldaketa.

Sinopsia: 

Hancockek botereak ditu. Los Angeleseko jendeari laguntzen saiatzen da baina bere jarrerak ez du laguntzen. Jendeak gustuko ez dituen milaka gauza egiten ditu, eta bere erreskate eta ekintzek milioika dolarreko gastua dakarte. Egun batean harreman publikoetako asesore bati bizitza salbatzen dio Hancockek. Asesoreak, Rayk, sari bezala bere irudia aldatzea eskaintzen dio honi, eta honek baietz esaten dio.

Protagonistak: 

Harreman publikoekin lotura zuzena duten protagonistak bi dira kasu honetan. Lehena, harreman publiketako asesorea da, Ray Embrey. Bigarrena, pelikularen protagonista, eta bere izen txarra aldatu behar duena: John Hancock.

Ray Embrey: 40 bat urteko gizonezkoa da. Klase sozial altukoa da, etxeagatik eta ingurugiroagatik ikusten denez. Ray Maryrekin ezkonduta dago. Maryk, Hancockek bezala, botereak ditu, baina bere senarrak ez daki filmearen erdi/amaiera aldera arte. Seme bat du, Aaron, baina ez da Maryrena, aurreko emaztearena baino, nor umea izaten haurdunaldian hil zen. Oso bizitza lasaia eta zoriontsua izaten ari da, Hancock bere bizitzara heldu arte. Ez da bere buruaz oso seguru dagoela ikusten, eta gauzak gaizki irtetzen zaizkiola ikusten da filme guztian zehar. Horrek autoestima baxua izatera eramaten du Ray. Autoestima laborala ere ez da oso altua, inork lanean ez baitio kasu larregirik egiten.

Ray Embrey, Jason Batemanek antzeztua.

John Hancock: Nahiz eta harreman publikoetan lan ez egin, Hancockek bere irudia aldatu beharra dauka jendeak bere ekintzak onartzea nahi badu. Hancocken adina ezin daiteke jakin, baina ez da zahartzen, beraz miloika urte dituela ikusi dezakegu. Ekonomikoki gaizki dabilen pertsonaia da: hasieran ikus daitekeen bezala ez dauka etxerik, kalean bizi da. Pentsatzen du ezin doitela minik egin, eta autoestima handia ematen dio horrek. Ray-ren lagun handia egiten da, eta bere emaztearekin maitemintzen da (horretarako eginak daudelako). Ez dauka familiarik, nahiz eta garai batean Maryrekin ezkonduta egon. Hortaz aparte, jendea salbatzeko egina dago Hancock, beraz bere morala nahiko definituta dago: ongiaren alde egiten du.

John Hancock, Will Smithek antzeztua.

HHPPei dagozkionak: 

Rayk suposatzen da publizitate agentzia batean lan egiten duela. Hortaz aparte, Hancockekin freelance bezala lan egiten du, agentziatik aparte, honen irudia aldatu ahal izateko. Ekintza honetan zentratuko naiz, bere lan profesionalean baino gehiago, filmea azken batean horretaz baitoa.

Bere eginbeharra, esan bezala, Hancocken irudia goitik behera aldatzea da. Hancock, gizartean oso gaizki ikusita dagoen super-heroia da. Nahiz eta jendeari lagundu eta hainbat pertsona salbatu, bere konportamendua ez zen egokia, eta oso modu berekoian salbatzen zuen jendea: autoak, errepideak eta etxebizitzak apurtuz, milioika euroko gastua sortuz… Jendeak, horren ondorioz, gorrotatu egiten du, eta kartzelan sartzea eskatzen dute.

Rayk, kartzelara joatea gomendatzen dio honi, eta hortaz aparte beste gomendio asko ematen dizkio bere irudia aldatzeko. Misioi batean, Hancockek poliziari laguntzen dio, eta oso ondo portatzen denez eta bere lana ondo burutzen duenez, jendeak berarekiko duen ikuspuntua aldatzen du.

Aldaketa guzti horretan zehar, HHPPko eredu batzuk ikusten dira: publicitya eta lobbya gehienbat.

Bechdel testa: 

Pelikula honetan ez da Bechdel testa pasatzen. Emakumezko protagonista bat agertzen da bakarrik, eta ez du beste emakumezko batekin ere hitz egiten, gehienbat, ez dagoelako. Beraz, Bechdel testeko lehen puntua ere ez du gainditzen pelikula honek, hortaz ez da beste biak pasatzeko gai.

 

Oliviero Toscani bueltan da

Benetton marka italiarrak izugarrizko kanpaina probokatzaileak egin zituen 80 eta 90. hamarkadetan, gehienak Oliviero Toscanik zuzenduta. Argazkilari honek, arrazakeria, homofobia edota HIESA bezalako gaiak erabili zituen bere kanpainak aurrera ateratzeko, eta Benetton marka izugarri hasi zen urte horietan. Hamarkada horiek pasa eta gero, ordea, Oliviero Toscanik marka utzi zuen, eta horrekin batera honen kanpaina arruntagoak eta ez hain kritikoak etorri ziren, ez hain entzunak.

Gizon honek egiten zituen kanpainek, izugarrizko karga soziala zuten, baita izugarri kritikoa ere. Horrekin, marka soilik komertziala izatetik aldendu zen, eta giza eskubideen aldeko ekintzak bihurtu ziren kanpaina horiek.

1991ko kanpaina. Apaiz bat monja batekin muxukatzen ari da bertan. Jendea oso eskandalizatuta geratzen zen hau ikustean.

Toscanik Benetton utzi zuenean, gizarte auzi hauek alde batera utzi zituen markak. Honekin, markaren balioa izugarri jaitsi zen eta 2000. urtetik aurrera egin zuten publizitateak ez dauka harreman publikoekin zerikusirik, arropan zentratzen zen eta ez zuten batere publicityrik lortzen. Hala eta guztiz ere, beti lotu izan da Benetton arraza ezberdinekin, eta hori ez zuten aldatu. Esan bezala, marka izkutatu egin da azken urteotan egindako publizitate ez-eraginkorragatik, eta horrek markaren irudia aldatu du eta irabaziak ere jaitsi egin dira. 81 milioi dolar galdu zituen markak kanpaina probokatzaile hauek atzean utzi eta arropetan zentratuak egiten hasi zirenean.

2015etik aurrera, markari buelta ematea erabaki zuen enpresak, eta berriz pisu handiko gaietara bueltatzea erabaki zuten. 2017an, adibidez, emakumeen gaia aukeratu zuten. Emakumearen eguna zela aprobetxatuz, kritika sozial bat egiteko eta marka igotzeko erabili zuten kanpaina hau. #UnitedByHalf traola erabili zuten sare sozialetan zabaltzeko tresna bezala. Arraza ezberdinetako emakumeak eta mezu kontzientziatzaile bat erabili zuten kartel bakoitzeko. Ahalegina egin zuten arren, zenbaki gorrietan jarraitzen du oraindik gaur egun Benettonek.

 

 

 

 

 

Atzo, ordea, Benettonek berri bat kaleratu zuen: kanpaina arrakastatsu eta probokatzaile horiek egin zituen argazkilaria bueltan zela markarekin. Honek, mundu guztian publizitateaz atento dagoen jendearen atentzioa hartu zuen, eta guzti horiek abenduaren batari itxaroten ari dira kanpaina hau zertan datzan ikusteko. Espero da, aurrekoak bezalako mezu probokatzailea daukan kanpaina bat izatea, Toscaniren estilora. Irabaziak hazteko intentzioa du enpresak, urte sasoi honetan (urte amaieran) eta 2018. urtean.

Izango ahal da, Toscaniren aurtengo lana, aurreko urte guzti hauek superatzeko bestekoa?

Sri Lankako «Uncover the truth» harreman publikoetako kanpaina, saritua

2017ko otsailean, Ogilvy PR Sri Lankak «Uncover the truth» izeneko kanpaina bat kaleratu zuen. Kanpaina honen helburua hurrengoa izan zen; Desinformazio asko zegoen (eta oraindik dago) herrialde honetan. Informazioa ez zegoen publikoaren eskura, eta hori bultzatu nahi izan dute Ogilvyk eta irrati katea den Neth FMk. Kanpaina hau aurrera ateratzeko, ia bi urte behar izan ditu agentziak, zeren eta gobernuarekin arazoak izan zituzten hasiera-hasieratik.

The Holmes Report enpresak «SABRE global awards»ak antolatzen ditu urtero. Bertan, mundu guztiko harreman publikoetako kanpainak aztertu eta saritzen dira, eta Sri Lankako kanpaina honek 6. postua lortu zuen. Sari hori oso lortua izan zela argudiatu zuten sarie eman zienek; oso eraginkorra izan zelako batetik eta bestetik irabazi gabeko kanpaina bat zelako (diruari dagokionez).

«Ogilvy Group Sri Lanka» taldea, azpiko ilara: Irvin Weerackody (erdian), Manilka Philips (ezkerrean), Althaf Jalaldeen, (eskuman) eta goiko ilaran: Lasantha David, Janaka Dilan and Gayan Satharasinghe (ezkerretik eskumara).

Manilka Philipsek, Ogilvyko taldeko ejekutibo batek, esan du irabazi hau Sri Lankako harreman publikoentzat eta baita jendearentzat ere aurrerapausu handia dela. Oso harro daudela diote euren lanarekin, eta eskerrak ematen dizkiote laguntza eman dien guztiei, oso eskertuta daude.

SABRE sarietan, urtean aurkezten diren 5000 kanpainetatik 40 onenak aukeratzen dituzte, eta honore handia izaten da sari hauetan barneratuta egotea. Efektibitate aldetik egiten dute aukeraketa, mundu guztiko kanpainetan zehar. Sri Lankako kanpaina bat sartu den lehen aldia izan da aurtengo edizioa, eta alde batetik horregatik da hain garrantzitsua postu honetan geratu izana. Hortaz aparte, geografikoki beste sari batzuk antolatzen dira, eta baita sektorearen araberako sariak ere.

Begiratu beharreko harreman publikoei buruzko 5 blog

Harreman publikoei buruz informazioa lortzea, askotan, ez da erraza. Horregatik, askotan jendeak, edo baita agentziek ere, harreman publikoei buruzko berriak, informazioa, elkarrizketak, edota adituen aholkuak dituen blog-ak sortzen ditu. Interneten bilatzen arituta, bost blog organizatu eta informazioz bete aurkitu ditut. Hona hemen horietako bost:

• Meltwater: https://www.meltwater.com/es/blog/

Hedabideenganako inteligentziazko enpresa baten weba da. Noruegan sortutakoak dira, eta orain mundu guztian zehar egiten dute lan, eta oso enpresa handia bilakatu da. Webean «Blog» izeneko atala dute, eta bertan harreman publikoei buruzko aholkuak ematen dituzte, beti medioen ikuspuntutik begiratuta. Blog hori enpresan lan egiten duten profesional batzuek eramana da. Gainera, hizkuntza aldatzeko aukera dago elementu askotan, web askotan falta den erraminta.

• O’Dwyer´s: http://www.odwyerpr.com/

Harreman publikoen inguruko berri, inkesta, zerbitzu edota milaka eskari eskaintzen ditu webgune honek. Aldizkari baten online edizioa izateak, interaktuatzeko aukera ematen dio enpresa honi. Blog honek ez dauka hizkuntza aldatzeko aukerarik, guztia ingelesez idatzita dago. Dagoen eduki guztia harreman publikoen ingurukoa da, aurrekoa ez bezala, adibidez.

• Bulldog Reporter: https://www.bulldogreporter.com/

Blog honetan ere harreman publikoetako berriak irakurri daitezke, eta hauek esate duten bezala, harrean publikoen inguruko komunitate bat sortzeko lan egiten dute. Komunitate hori eraikitzen eta zaintzen laguntzen dute. Kasu honetan ere ingelesez dago idatzita eta oso erraz nabigatzeko webgune bat da, diseinu erakargarri batekin, gainera.

• Cision: https://www.cision.com/us/blog/?nav_location=eyebrow_menu

Webgune koloretsu eta profesional hau ez dago harreman publikoetan espezializatua, baina noizean behin berri eta aholku interesgarri batzuk kontatzen dituzte industriaren inguruan. Hortaz aparte, hedabideen gaineko informazioa, gehien eramaten dena, albisteak, edota influentziak aztertzen dituen bloga da. Erraza da nabigatzeko eta ingelesez dago idatzita.

• The Holmes Report: https://www.holmesreport.com/latest

Harreman publikoen inguruan biratzen duen bloga da, azken hau. Industriako analisiak, ikerketak, berriak, podcastak… egiten dituzte. Hasiera orrian aurkitu ezean behar dena, filtroak ditu bilaketa errazagoa izan dadin. Azken hau ere ingelesez idatzita dago, eta ez dauka aldatzeko aukerarik, ezta. Oso era ordenatuan dago informazioa banatuta eta webgunea oso profesionala da.

Amaitzeko, esan beharra dago aurkeztutako blog/webgune guzti hauek oso era pesentzialean erakusten dutela sare sozialetan aktiboak direla. Honelako industria batetan lan egiten ari direnez, garrantzitsua da hauentzat online komunitatearekin feed-back bat mantentzea, eta.

 

«Black Mirror» telesailaren analisia harreman publikoen ikuspuntutik

Sarrera honetarako, Black Mirror telesaileko bi kapitulu aztertzea erabaki dut, beti ere harreman publikoetan sakonduta. Aztertutako kapituluak, lehen denboraldiko lehen kapitulua, «The National Anthem», eta bigarren denboraldiko lehen kapitulua, «Be right back», dira. Telesaila hau, teknologia berriei eta hauek sortzen dituzten ondorioei buruzkoa da, eta bi kapitulu hauek, konkretuki oso kritiko egiten dute hitz hauei buruz. Hona hemen, analisia atalka.

«THE NATIONAL ANTHEM» 

Fitxa teknikoa: 

• Titulua: Black Mirror, The National Anthem.
• Urtea: 2011
• Iraupena: 44 minutu.
• Aktoreak: Rory Kinnear, Anna Wilson-Jones, Lydia Wilson.
• Zuzendaria: Otto Bathurst.
• Gidoilaria: Charlie Brooker.

Gaia: Sare sozialen eta hedabideen garrantzia gizartean, online terrorismoa.

Sinopsia: 

Norbaitek Beaumonteko dukesa bahitu du, Susannah printzesa. Bahitzaileak mezu bat igorri du sare sozialetara: Ez du dirurik nahi, nahi duen bakarra zera da: Michael Callow, Ingalaterrako Lehen Ministroak, arratsaldeko lauetan Ingalaterrako telebista nazionalean txerri batekin harreman sexualak izatea.

Protagonistak:

Komunikazioarekin lotuta dauden pertsonaia nagusiak bi direla uste dut kapitulu honetan: Lehen Ministroa eta bahitzailea. Lehen Ministroari dagokionez, 40 bat urte inguruko gizonezkoa da. Lehen Ministroa izanik, bere lana politika arloan mugitzen da, eta bere maila ekonomikoa oso altua da. Familiari dagokionez, emaztea eta ume bat ditu, eta ematen du kapitulu hau baino lehen oso familia maitakorra eta afektiboa izan zirela. Lehen Ministroa arduratsua da, formala, firmea. Kapitulu osoan zehar nahiko kezkatuta eta egonezin agertzen da. Bere autoestima laborala nahiko ona dela ematen du ezagutzera.

Bahitzaileari dagokionez, komunikazioa bideratzen duen pertsonaia nagusia bera da. Berak sortzen du mezua, eta bera da hedatzen duena ere. Gizonezkoa da, Lehen Ministroa baino zaharragoa. Kapituluaren hasieran lasai ikusten dugu, ez baitakigu bera dela amaieran ekintza guztiak burutu dituena. Hotza da, teknologian aditua, perfekzionista. Kapitulu honetan agertzen duen itxura eta eragatik, klase ertain-baxuko pertsona dela dirudi. Ez dirudi familia duenik, eta ezta lagunarteko erlazio handirik ere. Nahiko bakartia dirudi. Pertsonaia hau, nahiz eta komunikazioa bideratzen duena izan, ez da ia batere agertzen kapitulu osoan zehar, beraz zaila da deskripzio bat egitea; hala era, nik aurretik azaldu bezalakoa imaginatzen dut.

HHPPkoari dagozkionak: 

Gizon honek biralitatea bilatzea beharrezkoa duen bideo bat hedatzen du: Susannah printzesaren bideo bat berak nahi duen komunikatua irakurtzen. Berak bere tailerretik lan egiten du, eta telebista zahar batean ikusten du gertatzen ari den guztia. Anonimoa da, ilegala, beraz ez da ez agentzia bat, ezta elkarte bat edo horrelako ezer ere; autonomoa dela esan dezakegu. Gainera, bere buruarentzat egiten du lan. Bere helburua, Lehen Ministroak eskatutakoa egitea da, eta helburu hori lortzeko soilik egiten du burutzen duen guztia. Horregatik, bere helburua burutzean bere buruaz beste egiten du.

Bideo hau hedatzeko berak egiten duena, Youtube plataformara igotzea da. Bideoa soilik 9 minutuz airean egon bazen ere, mundu guztira hedatu zen eta milioika pertsonek ikusi zuten. Berehala, hedabideak berri hau hartu eta hedatzen hasi ziren, honela pertsona eta mezu honi fama handiagoa emanez.

Harreman Publikoekin oso zerikusi handia duen beste elementu bat Lehen Ministroa da kasu honetan, aurretik esan bezala. Kasuaren hasiera, jendeak ez du nahi gizon honek txerriarekin harreman sexualak izatea, baina bigarren iritzia eman ostean, jendearen %86ak uste du egin beharreko zerbait dela. Presidenteari izugarrizko presioa sartzen diete (Lobby-a) ekintza egiteko, eta azkenean, bere irudia hobetuko dela pentsatuz, ekintza burutzen du. Horrek, amaieran ikus dezakegun moduan, familiako eta emaztearekiko erlazioa txikitzen du, baina bere irudia asko hobetu da.

Bechdel testa: 

Kapitulu honek ez du Bechdel testa gainditzen. Emakumezkoen presentzia ez da hain txikia, nahiz eta gizonezko gehiago egon. Lehen Ministroaren emaztea, kazetaria, Ministroaren laguntzailea eta Susannah printzesa dira protagonista emakumezko esanguratsuenak. Hala eta guztiz ere, momentu batean ere ez dute elkarrekin hitz egiten, elkarrizketak beti dira gizonezkopertsonaiekin. Beraz, azken aurreko araua betetzeko aukerarik ere ez dute izan. Amaitzeko, esan emakumezko pertsonaiek identitatea dutela.

Ondorioa: Nire ustez kapitulu honetan oso ongi isladatzen da sare sozialek duten boterea, eta baita komunikabideek ere. Harreman publikoak bizitzako edozein partetan daude, eta atal honetan oso potenteak direla agertzen da. Telesail hau aurretiaz ikusita nuen, baina ez nintzen konturatu nolako ondo isladatzen zuen aurretik hitz egin dudan guztia.

«BE RIGHT BACK»

Fitxa teknikoa: 

• Titulua: Black Mirror, Be right back.
• Urtea: 2013.
• Iraupena: 48 minutu.
• Aktoreak: Hayley Atwell eta Domhnall Gleeson.
• Zuzendaria: Owen Harris.
• Gidoilaria: Charlie Brooker.

Gaia: Teknologia berriek eragin dezaketen mina pertsonengan.

Sinopsia: 

Bikote bat pozik bizi da bere landetxean, egun batean, bietako gizonezkoa, Ash, istripu batean hiltzen den arte. Heriotzaren ondorioz, emaztea Interneteko programa batean apuntatzen dute bere senarraren heriotza gainditu dezan. Programa honek bere senarra bizirik egotea simulatzen du.

Protagonistak: 

Kapitulu honetan, ez dago komunikazioarekin lotutako protagonistarik. Harreman publikoei buruzko kontzeptua hemen ez dute pertsonek garatzen, sare sozialetan garatzen da. Hala eta guztiz ere, protagonista nagusia azalduko dut. Bera Martha da, 30 bat urte inguruko emakume bat. Klase sozial ertainekoa da, eta emakume alaia dirudi. Alaba bat izaten du, kapituluaren amaieran. Hortaz aparte, agertzen den bere familia bakarra bere arreba da. Nahiko dependientea dela dirudi, kapituluan aurrera egin ahala. Hortaz aparte, ezagutzera ematen da lana daukala, diseinu grafkoarekin lotutako zerbait, alegia.

HHPPri dagozkionak: 

Ez dago harreman publikoetara dedikatzen den inor, kasu honetan. Kapitulu honetan norberaren irudiari buruzkoa da. Marthak, kontratatzen duen programan, bere senarra ikusten du. Nahiz eta gauza batzuk ez izan berdinak, programak oso ondo ezagutzen du bere hildako senarraren izaera, berak sare sozialetan egin duen erregistroaren ondorioz.

Harreman publikoetako agente askok esan dute oso garrantzitsua dela gaur egunean norberaren irudia sustatzea sare sozialetan, irudia sortu beharra dagoela. Kapitulu hau esaera horren irudi da. Nahiko beldurgarria da kapituluan agertzen dena, extremora eramanda baitago guztia. Hala eta guztiz ere, egia da gaur egun sare sozialetara helaratzen duguna bertan gelditzen dela, eta etorkizuna ere nahiko beldurgarria da.

Bechdel testa: 

Bechdel testa betetzen da honetan. Bi emakume baino gehiago agertzen dira, eta hiruk, izenak dauzkate. Protagonistak, Marthak bere arrebarekin hitz egiten duenean lehenaren egoerari buruz hitz egiten da, eta ez gizonezkoei buruz. Etxearen egoera, bera lanpetuta egotea… horri buruz hitz egiten dute pantailan agertzen den denboran. Beraz, momentu txiki horrengatik bada ere, Bechdel testa betetzen du atal honek.

Ondorioa: Honetan ere, aurrekoan bezala, analizatzea tokatu zaidanean gauza berriak deskubritu ditut. Kapitulu hau ere lehenagotik ikusia neukan baina bigarren honetan gehiago inpaktatu nau. Interneten hedatzen duzun informazioa kontrolatuago egon behar delako mezua heltzen zait niri.

 

 

Emakumeen esparrua, gizonen aginpean

Harreman publikoetako sektorea emakumez osatuta dago: mundu guztian sektore honetan lan egiten duten pertsonen %61etik %85era emakumeak dira, eta %59a, gainera, managerrak dira agentzia hauetan. Hala eta guztiz ere, beste esparru guztietan bezala, harreman publikoetako agentzia gehienak gizonek zuzenduak dira. Agentzia hauen %30a soilik zuzentzen dituzte emakumeek, eta langile kopuruaz alderatuz gero, portzentaia hau oso baxua da. (Datuak: Bureau of Labor Statistics data)

Emakumeak, oso ongi hartuta daude lanbide honetan, hainbat ezaugarri direla eta. Gainera, atzera begiratuz gero, hainbat emakumezko aintzindari aurki ditzakegu, gaur egun ere oraindik mundu honetan eragin handia dutenak esparruan. Horietako bat da Doris Fleischman. Berau, emakume Amerikarra zen; harreman publikoetako exekutiboa eta feminista. Gainera, Edward L. Bernays-en emaztea izan zen, harreman publikoetako izen oso ospetsua. Fleischman idazle moduan hasi zen lanean, eta oso ondo idaztearen ondorioz postu asko igo zituen, eta hortik harreman publikoetako profesional izatera pasatu zen. Gaur egun ordaindik erreferente da mundu honetan. Hala ere bera bizi zen garaia orain baino gogorragoa zen emakumeentzat, eta askoz ere gutxiagok, ia inork ere ezetz esateagatik ez zuten lan egiten industria honetan.

Aurretik aipatu bezala, hori asko aldatu da hortik gaur arteko urteetan. Hala ere, oraindik emakumeak gizonezkoen menpe lan egiten jarraitzen du. Hona hemen adibide batzuk:

• Edelman PR munduko harreman publikoetako agentzia handienetako bat da. hauek, enpresa eta erakunde handienekin egiten dute lan, 5000 langile baino gehiago dituzte hauen baitan eta 874,968,000 dolarreko aurrekontua kudeatzen dute. Richard Edelman da New Yorkeko (sede zentraleko) presidentea eta CEO.
• W2O group beste enpresa hauetako bat da. Bere presidentea Bob Pearson da, eta munduko HHPPetako agentzia onenen artean kokatuta dago. 400 langile baino gehiago dituzte, AEBetan kokatzen dira (aurrekoak bezala) eta 122,715,000 dolarreko aurrekontua maneiatzen dute.

Hala eta guztiz ere, badaude hainbat emakume sektore honetan izugarrizko pausuak ematen ari direnak. Hona hemen horietako batzuk:

• Heather West: West Levi Public Relations sortu zuen 2010ean, eta industrian oso ondo kokatuta dagoen emakumea da, eta baita enpresa ere. Twitterren ere oso gauza interesgarriak jartzen ditu, hona hemen lotura: https://twitter.com/westlevypr?lang=es
• Deirdre Breakenridge: Pure Performance Communicationseko taldearen partaide da, harreman publikoeta lizentziatuta dago eta irakaslea da. Hainbat proiektu zuzendu ditu eta edozein galdera erantzuteko prest dago beti.
• Amanda K. Ruisi: AKR Public Relations enpresaren sortzaile eta presidente da emakume hau, eta pilabat bezeroko portfolio bat darama berarekin. 2010ean sortutakoa da ondorengo enpresa hau ere.
• Alison brod: Alison Brod Public Relations sortu zuen, oso gaztea zela. 25 urterekin hasi zen harreman publikoen munduan, eta horretaz aparte pila bat gauza egin dituen arren, hau izan da beti bere interesen erdigunea.

Honako kasu hauek kontutan hartuz gero, agian etorkizun batean emakumeek zuzendutako sektore bat izango dugu, lehenengotarikoa. Hori, ordea, ikusteko dago.

 

 

Publicity-aren eragina eta manipulazioa

Gaurko honetan Hernán Casciari-ren blogeko istorio bat irakurri dut (http://editorialorsai.com/blog/post/el_ascenso_repentino_de_karen_thompson). Irakurri ez dutenentzat, istorio honetan kontatzen dena zera da: nola enpresa bateko (Ebay) gazeta idazle batek, Karen Thompsonek, mezu faltsuak zabaltzen dituen enpresaren irudia hobetzeko; publicity-a egiteko, alegia. Egun batean, oso faltsua baina erakargarria den berri bat idazten du honek, drogen eraginpean dagoela, eta bere ugazabak lanetik botatzen du. Apustu bat egiten dute, ordea: berri hori hedabideetan publikatzen bada, Thompson marketin arduradun izango da, eta ez bada horrela, betiko kaleratua izango da. Esan beharrik, ez dago zer gertatzen den gero; noski, lana hobetzen dio ugazabak.

Istorio honetan, harreman publikoetan protagonista izan ohi diren bi kontzeptu agertzen dira: publicity-a eta manipulazioa. Idazlearen istorioa kontatzen den arren, argi azaltzen da nola publicity-aren bitartez (eta beste medio batzuen bitartez, baina orain honi buruz bakarrik idatziko dut) manipulatzen duten gizartea. Gezurrak diren berriak kaleratzen ditu emakume honek, hedabideetan zeresana izateko eta horrela enpresaren irudia hobeagoa izateko.

Kasu honetan Ebay-ri buruz hitz egiten du idazleak, baina milaka dira publicityaren teknika hau erabiltzen dutenak hedabideetara heltzeko, egia edo gezurra esan, baina beti hauen irudia hobea izateko. Istorioan, alderantziz gertatzen da nire ustez, ordea. Albiste hori kaleratzerakoan nire aburuz iritzia onerantz barik txarrerantz joango litzateke. Hori dela uste dut jefearen haserrearen arrazoia.

Lehengora bueltatuz, ordea, adibide batzuk jar ditzazkegu oraintxe bertan: Katalunia, esaterako. Azken hilabetean, Katalunia mundu guztiko medio askotan agertu da, gertatu diren ekintza guztien ondorioz. Egunkari nazional askotan ez-nahitako publicity-a eman zaion arren, mundu mailan gehienak irudi ona eman diote Puigdemont-en kanpainari. Honen beste adibide bat Kazerolada da, bai Kataluniaokka bai Euskal Herrikoa: medio guztiek hitz egin zuten herritarren solidaritatea eta laguntasunari buruz.

Azkenik, manipulazioari heltzen badiogu, hasierako istorio honetan argi eta garbi ikusi daiteke manipulatu egiten dutela jendea izena hobetzeko asmoaz, soilik. Umearen berria gezurra zen, ez sinistekoa. Hala eta guztiz ere, medio guztiak honi buruz hitz egin zuten. Amaieran, nire ustez idazleak honi kritika bat egiten dio. Azken titularra idazten duenean Thompsonek, oso irreala gelditzen da, eta aditzera ematen du nola edozer idatzita ere medioak erori egingo diren, eta baita irakurleak ere.

Nik ez dakit hau gure gizartean zenbatero gertatzen den, baina bai uste dut askotan publicity-a egiterako orduan gezurrezko puntu bat ematen dioten berriari: inolaz ere ezin da izan esaten duten bezalako polita eta ona guztia. Ondorioz, nire ustea, publicity-a egitea ona da, beti ere esandakoa gutxienez sinistekoa bada. Manipulazioaren inguruan esan beharra dut, badakidala ezinezkoa dela geldiaraztea, baina agian, hori irakurlearen esku ere badago.

Berdintasuna edo negozioa?

Aurten urtero bezala, LGBT+ kolektiboak bere harrotasuna erakutsi du ekainean. Aurtengoa berezia izan da, ordea: Madrillen izan da «world pride 2017» delakoa, eta 2,3 milioi pertsonak izan dute euren harrotasuna erakusteko eta kolektibo honentzat berdintasuna eta askatasuna aldarrikatzeko aukera. Honekin batera, beti bezala hainbat marka aurkezten dira beraien karroza eta marka eraldaketekin kolektibo hau bultzatu eta euren laguntza emateko; baina, benetan laguntza ematea al da euren ideia? edo merkatuan eurrera egitea?

«World Pride» izatearen ondorioz, urte honetan Espainian marka asko gehiego sartu dira kontu honetan beste urteetan baino. Beste urteetako kanpaina esanguratsu bat, ordea, oraindik ere oso gogoan dago: Netflixek gauzatu zuen kanpaina 2016an. Konpainia hau, oso publizitate erakargarria eta  probokatzailea egiteagatik da ezaguna («Blanca navidad», edota «No te pases de la raya», Narcos telesaila iragartzeko adibidez, denok ezagutzen ditugu). Ba honekin erlazionatuta, eta «Orange is the new black» telesaila iragartzeko, Chuecako metro geltokia LGBT+ banderarekin josi zuten eta «Rainbow is the new Black» titularraren menpean aurkeztu zuten kanpaina. Chueca, Madrilgo LGBT+ tokia izateagatik da ezaguna, eta horregatik jarri zuten bertako metro geltokian. Kanpaina amaitu zenean bandera bertan utzi zuten, eta jendea oso pozik geratu zen erabaki horrekin. Hala eta guztiz ere, gero polemika handia egon zen bandera kendu zutenean beste telesail bat iragartzeko, beraz, berriro jarri behar izan zuten.

Netflixen kanpaina 2016ko «Pride»-rako. «Rainbow is the new black». – Argazkia: Está pasando Agencia.

Aurrekari horretatik abiatuta, aurten «World Pride» izan dela kontutan hartuta marka askok Netflixen bidetik jo dute.  Vodafone, Spotify, PayPal, eBay eta Facebook bezalako enpresa handiek euren lekua egin dute Madrilen eta karrozak montatu dituzte eu-

ren solidaritatea erakusteko (Adibidea, Vodafone: https://www.youtube.com/watch?v=xCiw2Gb2m9o). Gainera, enpresa handi hauek euren izena eta marka gehiago ezagutzera emateko eta hauei buruz hitz egiteko, pertsona famatuak eta ezagunak (Vodafonen kasuan, Aless Gibaja, Soy Una Pringada, Andrea Compton, adibidez) sartzen dituzte, eta hauetako batzuen sare sozialetan notorietate handia biltzen dute.

Beste konpainia batzuk, J&B, Tinder, Uber, Fox, El Corte Inglés, NH Hoteles, Iberia, AXA, Tuenti, eta Philips-ek, esaterako, karrozak egiteaz aparte ekintza pila bat antolatu zituen hirian zehar, hala nola mahai inguruak, kontzientziazio kanpainak edota hainbat zozketa eta lehiaketa.

 

Beste alde batetik, marka askok euren logotipoa aldatu dute data hauetarako, telebista kateek, esaterako. Desfileak eta festak erretransmititu dituzte batzuk, eta horren ondorioz eurek kausaren alde daudela erakustera emateko aldatu dute markaren irudia egun horietarako. La Sexta da horren adibide bat, El País egunkaria beste bat, eta azkenik, Larios.

Honek, ordea, kolektiboaren barnean duda asko sortu ditu. Hauen ustetan, marka hauek ez dute batere lagundu berdintasuna eta normalizazioa zabaltzen urte guztian zehar, eta «World Pride» denean eta mundu guztia begira dagoenean, aktibista handiak bihurtzen dira. Marka hauen harreman publikoen aurka altxatu da jendea, alegia. Hala eta guztiz ere, kanpaina hauek egin zituzten enpresak ongi irten dira guzti honetatik: milaka jende joan zen antolatutako ekintzetara eta karrozak ere jende askok ikusi zituen.

Hona hemen adibide bezala Irene Lozanok 20minutos.com-en idatzitako gutun bat markentzako: http://www.20minutos.es/opiniones/irene-lozano-carta-marcas-ahora-estais-ahi-mas-orgullosos-world-pride-3078937/?utm_source=TwitterApp&utm_medium=Social&utm_campaign=Mobile-web

Nahiz eta jende askorengana heldu eta euren mezua ondo heldu, beste askorentzat fraudea egiten ari ziren marka hauek. Markaren irudia, jende askorentzat, garbi geratu zen aktibitate guzti hauek eta gero. Kasu honetan ordea, zer da garrantzitsuagoa, morala edo irudi korporatiboa?